Tussen de vele molens op Sint-Truidens grondgebied, neemt de Grevensmolen een zeer aparte plaats in, al was het maar omdat het molengebouw mooi gerestaureerd werd door de huidige eigenaar die op deze manier een mooie stukje erfgoed van de sloophamer redde.

Deze oude molen op de Molenbeek dateert al van voor 1255, toen een zekere Chrétien zijn rechten op de molen afstond aan de Sint-Trudoabdij in ruil voor een “levensrente van 75 mud rogge” Een mud was … 218 liter in Vlaanderen, dus 16,5 kubieke meter rogge! De naam ‘Grevensmolen’ (voorheen ook Gorsembrulmolen geheten) komt van de molenaar Jean Greven die in 1479 een pachtcontract afsloot met de abdij waardoor hij de enige was die het recht had tarwe te malen. Uit de tijd van de abdij zien we op een kalkstenen gevelsteen het jaartal 1644 en de leuze “Omnia Suaviter” (alles met zachtheid) van abt Hubrecht van Sutendael.

De Grevensmolen in 1930. (foto Willy Ilsbroekx)

In de zuidwestelijke gevel zien we het jaartal 1725 gevormd door muurankers. Die dateert waarschijnlijk uit de periode dat de graven van Duras eigenaar waren en verbouwingen aan de molen deden. In 1841 beschikte de molen over ‘twee top draeiwerken (bovenslagraderen zijn raderen waar het water langs boven het rad in beweging brengt) en twee paer molensteenen welke niet gemakkelijk gelijktijdig gebezigd kunnen worden’ en als eigenaar wordt vermeld: Graaf Charles d’Oultremont, die tevens in het bezit was van de molen van Gorsem. Uit die periode dateren ook ingrijpende verbouwingen van de 19de eeuw en werden de twee bovenslagraderen vervangen door turbines.

De graven van Duras bleven eigenaar tot bij het begin van de Eerste Wereldoorlog toen de molen verkocht werd aan ene Henri Deplet-Vanmechelen. In 1922 kocht Pierre Reniers-Boyen, landbouwer en later molenaar in Sint-Truiden, de molen. Op het einde van de Tweede Wereldoorlog werden er opnieuw veranderingen uitgevoerd aan de molen en in 1963 werd de bestemming van het complex gewijzigd: het werd een magazijn.

 

De Grevensmolen in 1970, de wielen waren toen al verdwenen (foto Willy Ilsbroekx)

De binnenkoer was een grote puinhoop geworden.

De tweede helft van de vorige eeuw is echter een periode van verval: het erf werd verwaarloosd, dakleien waren verdwenen en het moderne bijgebouw onder het laadvenster werd rond 1985 gesloopt. Het einde van een van de grootste watermolens van de stad? Niet helemaal! In 1981 werd het gebouw, gebouwd in een traditionele maar rijke bouwstijl met brikken met speklagen van zandsteen, beschermd als monument.

 

 

 

Tot in 2014 een nieuwe eigenaar opdook: Guy Nijssen-Lemmens. Die heeft het gebouw volledig in ere hersteld, maar de maalinstallatie is wel verdwenen.En de Grevensmolen heeft ook zijn naam gegeven aan een van de oudste en langste straten van Nieuw-Sint-Truiden, die begint aan het kruispunt van de Boomgaardenstraat en de Gorsemweg en langs de kerk loopt tot aan het Schaliehuis aan Gorsem-Dorp, de Grevensmolenweg.