“De lichtpuntjes van de laatste paar weken hebben plaatsgemaakt voor onzekerheid”, zegt viroloog Steven Van Gucht tijdens de persconferentie. “Een scherpe daling na de piek blijft uit. We zien dat het aantal besmettingen licht stijgt en de ziekenhuisopnames nog onvoldoende dalen om de druk op de ziekenhuizen te verminderen. Er liggen nog steeds 930 mensen op intensieve zorg en het aantal overlijdens stijgt nog licht.”
Over de toename van het aantal besmettingen zegt Van Gucht dat dat te wijten is aan het paasmaandag-effect. “Dat artefact zou geleidelijk aan uit de cijfers moeten verdwijnen”. Het zijn vooral twintigers die momenteel besmet raken zegt de viroloog. Ook de toename in de cijfers is hier hoger dan het gemiddelde met +18 procent. Bij kinderen en tieners is er nog steeds een “mooie” dalende trend, ondanks het paasmaandageffect. De cijfers liggen hier 6 procent en 22 procent lager dan de week ervoor.
De ziekenhuisopnames blijven echter wel langzaam dalen. Toch wijst Van Gucht erop dat die in de helft van de provincies, waaronder Antwerpen, Limburg, Luik, Oost-Vlaanderen en Vlaams-Brabant nog steeds toenemen.
“We kunnen niet oneindig bedden blijven creëren op intensieve zorg”
In totaal zou er per ziekenhuis ongeveer nog maar 1 bed vrij zijn op een afdeling intensieve zorg. “Dinsdag 13 april zagen we een piek van 947 patiënten op een afdeling intensieve zorg. Het is belangrijk om te benadrukken dat we de bezetting op intensieve onder controle moeten houden want bedden kunnen niet oneindig bij worden gecreëerd. Want elk nieuw bed vraagt ook nieuw personeel. Die kunnen we niet blijven opleiden”, zegt Van Gucht.
Volgens Van Gucht moeten we – omdat er zo weinig bedden over zijn – blijven inzetten op het beperken van de verspreiding van het virus. Lukt dat niet, dan moeten er nieuwe oplossingen gevonden worden: “We zouden dan nieuwe bedden moeten zoeken of bij moeten creëren, maar dat is moeilijk. Je moet dan ook nieuw personeel opleiden, personeel dat niet altijd beschikbaar is. Ook moet dan de niet-Covid-zorg uitgesteld worden. Maar als je extra bedden creëert, dan gaat de kwaliteit van de zorg achteruit en neemt de sterftekans toe”, zegt Van Gucht.
“Je zou kunnen overwegen om patiënten door te verwijzen naar het buitenland. Maar dat gaat steeds over een klein aantal patiënten. Maar ook dat is niet evident want in onze buurlanden – Frankrijk en Nederland – liggen de diensten intensieve zorg ook vol. In Duitsland melden ze ook een sterke stijging. Daarom moeten we vooral proberen te verspreiding van het virus te vertragen”, klinkt het nog.
De versoepelingen zijn haalbaar, maar niet vanzelfsprekend”
“Het Overlegcomité heeft ons hoop gegeven met een plan van versoepelingen. We denken dat het plan haalbaar is, maar niet vanzelfsprekend. We snappen terecht de stap naar meer vrijheid, maar besef dat de huidige maatregelen nog steeds essentieel zijn om de curve te doen ombuigen”, zegt viroloog Steven Van Gucht.
“Het vaccin zal op termijn helpen maar de vaccinatiegraad is nu nog te laag om een echte impact te hebben. Vergeet niet dat veel mensen in het ziekenhuis ook mensen zijn van middelbare leeftijd of senioren waarvan 20 tot 30 procent geen onderliggende aandoening heeft. Het zal ook weken duren voordat zij gevaccineerd zijn. Beperk daarom nog steeds de contacten binnen tot 1 contact. Laat u testen bij symptomen, ook bij milde verkoudheidsklachten”, zei Van Gucht vrijdagochtend.
De viroloog vraagt ook dat wie denkt besmet te zijn, in contact kwam met iemand die besmet was of symptomen heeft, zich absoluut laat testen. Hij raadt bij symptomen dan ook het gebruik van zelftests af. “We zien dat het aantal labotesten fors is gedaald van 70.000 naar 40.000 testen per dag. Tegelijkertijd is de positiviteit in vijf maanden nog niet zo hoog geweest. We zullen dus veel besmettingen missen. Het lage aantal testen heeft ongetwijfeld de maken met de vakantie maar ze blijven wel cruciaal. Laat u dus testen via uw huisarts of testcentrum. Werk ook met een professional in plaats van zelftesten bij symptomen”, klinkt het.
“We moeten onderzoeken wat de redenen zijn om zich niet te laten vaccineren”
Volgens Van Gucht hebben de mensen die beslissen zich niet te laten vaccineren meestal geen medische reden. De reden om zich niet te laten vaccineren moet volgens Steven Van Gucht verder onderzocht worden. Het effect van de vaccinaties in de woonzorgcentra zou nu ook duidelijk zichtbaar zijn. Over heel het land is 89 procent van die bewoners volledig gevaccineerd. In Vlaanderen en de Duitstalige gemeenschap gaat het zelfs om 90 procent. Voor Brussel en Wallonië ligt de vaccinatiegraad iets lager met 85 procent voor Brussel en 87 voor Wallonië: “We zien minder dan 2 gevallen per 1.000 bewoners per week. We zien ook zelden nog grote uitbraken en als die er zijn, gaat het over milde symptomen.”
Bij het personeel van woonzorgcentra ligt de vaccinatiegraad wel wat lager. Die bedraagt gemiddeld voor België 77 procent maar er zijn wel regionale verschillen. “In Vlaanderen is 87 procent van het woonzorgcentrumpersoneel gevaccineerd, terwijl dat in Brussel slechts 47 procent is. In Wallonië is het 58 procent, in de Duitstalige gemeenschap 65 procent”, legt Van Gucht uit.
In totaal is al 18 procent van de Belgen gevaccineerd. Het aantal vaccinaties is ook gestegen. Zo worden er nu zo’n 520.000 dosissen per week toegediend.