Tot nu toe hebben we steeds monumenten behandeld die een goede afloop kenden, gerestaureerd met openbare en private middelen, en vooral nieuw leven ingeblazen dankzij een andere bestemming. Maar soms loopt het mis, om het woordje faliekant niet uit te spreken. En in Bevingen, Rochendael, liep het faliekant af: een leegstaand kasteel werd in een mum van tijd gestript … en afgebrand.
Weinig daadkracht van de hogere overheid, gebrek aan wil om te beslissen en wellicht ook politieke spelletjes samen met de hebzucht van de mensen die alles pikken was los zit of zelfs vasthangt: ziedaar de redenen van de ondergang van Rochendael, een prachtig kasteeltje in een al even prachtig park met nog meer prachtige mogelijkheden.
Burgemeesterskasteel
Het was advocaat, katholiek burgemeester van Sint-Truiden en pauselijk graaf Jean Ulens (1814-1984) die het kasteeltje in 1891 liet bouwen. Hij was met zijn nicht getrouwd, Marie Ulens, dochter van de kasteelheer François Trudo Ulens van De Motte in Gelmen. In 1904 kochten notaris en burgemeester Paul Cartuyvels (1872-1840) en zijn vrouw Marie Seny het goed als buitenverblijf. Hij woonde er tot zijn dood in 1940.
Militair domein
Tijdens de Tweede Wereldoorlog bouwden de Duitse bezetters op het landgoed in Bevingen een militair kwartier uit om de basis voor de nachtvliegers in Brustem te bedienen. Ook na de bevrijding bleef het goed een militaire rol vervullen en het werd in 1951 verkocht aan de Belgische staat. Het kasteel werd de mess voor officieren van het Vervolmakingscentrum van de Luchtmacht tot in 1996 minister Leo Delcroix de 9de Wing Training van Brustem opdoekte, inclusief het schoolcomplex van Bevingen.
Verval
Het neoclassicistisch kasteeltje, dat sinds 2009 op de lijst van waardevolle gebouwen staat, is niet beschermd als monument. Sinds het vertrek van de militairen stond het leeg en werd het door bekenden en onbekende helemaal gestript, leeg gestolen, en werd het een ideale fotoplaats voor urbexliefhebbers. Er was ook geen aansluiting meer van gas en elektriciteit. In 1999 werden een aantal gebouwen in gebruik genomen door Fedasil om vluchtelingen op te vangen, vanaf 2002 werd de vroegere luchtmachtbasis ontwikkeld maar voor Rochendael startte de herbestemming pas in 2012 toen het autonoom gemeentebedrijf Agost het park en het kasteel wilde ontwikkelen. Men zou er 10 hectare bouwzone ontwikkelen en een soort “Speelhof” met woon- en parkgebied creëren aan de andere rand van Sint-Truiden. Eind 2012 was dat plan klaar en kon men overgaan tot de aankoop van het goed voor 2.650.000 euro. Maar dat was zonder rekening te houden met de trage administratieve molen van het ministerie van Defensie.
Van kwaad naar erger
Het park werd overwoekerd, het kasteel leeggeroofd en van de vroegere grandeur van de officierenmess bleef niets overeind, ondanks de ‘strenge’ bewaking van het domein door defensie. Het werd een verzamelplaats voor junkies en drughandelaars. In 2016 werd er voor de eerste keer brandgesticht, maar de stad kon er niks aan doen, want het was nog steeds militair domein. De ultieme onteigeningsprocedure sleepte al vier jaar aan. Op 13 september 2017 werd het gebouw door brandstichting helemaal verwoest: zwartgeblakerde muren was hetgeen overbleef van wat Rochendael ooit was. Het enige resultaat was dat de verkoop nu sneller ging en alsnog verkocht werd. Of het kasteel nog ooit te restaureren valt is niet duidelijk. Ook de plannen voor een woonzone staan on hold. Daar bezint het stadsbestuur zich nog over.
Wie treft schuld?
Volgens burgemeester Veerle Heeren was het kasteel niet verloren gegaan indien de aankoopprocedure niet zo lang had aangesleept. De stad was al vele jarenkandidaat-koper, maar het dossier zat 9 jaar vast bij het Federaal Comité voor Aankoop van Onroerend Goed. Toenmalig oppositieleider N-VA’er Jelle Engelbosch (nu zelf schepen van monumenten) zette zijn partijgenoot Steven Vandeput en minister van Defensie uit de wind en vond een oorzaak in het geldgebrek van de stad en de megalomane plannen van de burgemeester. En van het kabinet van Vandeput konden we toen enkel deze laconieke reactie noteren, en we citeren “Het Kwartier had al veel langer verkocht kunnen zijn en het gemeentebestuur heeft al meerdere keren gezegd het te willen kopen. Tot daar onze reactie.”
Ondanks alle inspanningen en het studiewerk van 325.000 euro stond het dossier Rochendael nog nergens. Pure Kafka, zegde burgemeester Heeren toen, de materie verhuisde van federaal naar Vlaanderen maar Rochendael lag nog bij de federale overheid, en daar werkte blijkbaar niemand meer, daar gingen ze alleen nog … op pensioen.
Ondertussen is de verkoop dan toch in orde gekomen. “Vorig jaar kocht Agost het domein en is men begonnen met het park te fatsoeneren Er werd ook een bomenbeheersplan opgesteld, want het park herbergt heel wat mooie en speciale bomen en bij het stadsbestuur hoopt men volgend jaar met de rest van de herbestemming te kunnen beginnen”, meldde burgemeester Veerle Heeren ons vandaag.
Een perfecte repliek van Onze burgemeester.