Nieuw-Sint-Truiden wordt in oktober 100 jaar

“7 oktober 1921 – De algemene vergadering, bijeengeroepen volgens den wensen der wet, na afkondiging in de gazetten, opplakken van plakschriften, neemt de statuten der nieuwe samenwerkende maatschappij “Nieuw Sint-Truiden”, na lezing aan, ondertekent ze en iedereen stort zijne onderschreven aandelen. Daarna neemt de E.H. Van Oost het woord en zegt dat de stichting zal plaats hebben op een éérsten vrijdag der maand, eenen feestdag van O.L. Vrouw Rozenkrans, hij voorstelt de maatschappij te plaatsen onder de bescherming van het Heilig Hart en Onze L. V., om alzo Gods zegen over ’t werk van menschlievendheid dat wij gaan beginnen, te trekken.” De bouwmaatschappij Nieuw-Sint-Truiden was geboren. Lambertus Van Oost, pastoor van de parochie Sint-Pieter, één van de stichters, zou tevens de eerste voorzitter van de maatschappij worden. En meteen was ook Nieuw-Sint-Truiden als wijk geboren

Reeds van bij de start in 1921 waren er direct grootse plannen voor de ontwikkeling van een wijk op het Gorsumveld: oorspronkelijk voorzag men in de voorontwerpfase de bouw van 419 woningen. Uiteindelijk werden er in totaal 216 woningen gebouwd. Door het restant niet direct te bouwen bleef deze eerste wijk wat afgezonderd liggen ten noorden van het stadscentrum.

Geen wegen, riolering, water of verlichting
Op het einde van diverse straten werden tal van ‘winkeliershuizen’ voorzien. Deze winkelhuizen werden allemaal openbaar verkocht. Na de bouw van al deze woningen was het evenwel nog lang wachten op de aanleg van de wegen, riolering, waterleiding en verlichting. In de verslagen van de raad van beheer van destijds kunnen we lezen: “De bewoners beweerden te wonen in de verwoeste gebieden.” Omdat de situatie zo slecht was, werd in volle winter in het jaar 1925 – assche – gestrooid op het voetpad.

Nieuw-Sint-Truiden krijgt kerk, scholen en patronaat
In 1926 werd de kade voor een tramhalte gebouwd, de elektrische leiding en de gasleiding gerealiseerd en de wegen eindelijk afgewerkt. Er woonden toen ca 1.473 mensen op de Tuinwijk. Een volgende fase van 32 woningen in 1927 moest meer aansluiting brengen tussen de vorige wijk en het stadscentrum. Op 27/4/1929 meldt het verslag van de beheerraad: “wij mochten ons verheugen in het feit dat in de naaste nabijheid der Tuinwijk een stuk grond aangeworven werd door de EEPP Augustijnen, welke zinnens zijn aldaar eene stichting te verwezenlijken voor hunnen orde en binnen enkele jaren zullen overgaan tot het oprichten eener kerk, scholen en patronaat.” Onder leiding van de Augustijnen en pater-pastoor Biets kwam er eerst een houten kerk in 1928 (hulpparochie van de hoofdkerk) in de tuinwijk, later vervangen door de huidige grote baksteenbouw in moderne neogotiek naar ontwerp van architect-politicus Leopold Smeesters, in 1955 ingewijd.

Probleem van bijhorigheden
Begin 1930 vermeldt het verslagboek ook al dat “de maatschappij werd voor het eerst geconfronteerd met een aanvraag tot het bouwen van bijhorigheden. Dit probleem zal een blijvende kwelling zijn in lengte van jaren”. In 1928 werd het goed Bollingh aangekocht, gelegen achter de Sint-Gangulfuskerk. De Truiense aannemer Frans Claes bouwde er in opdracht van de huisvestingsmaatschappij 43 woningen, die in 1931 werden opgeleverd. De aannemer Jean Greven bouwde er het volgende jaar nogmaals 8 winkeliershuizen bij

Menselijke miserie bij de vleet
Met dit project werd de kaap van 300 gebouwde woningen overschreden. Hiervan waren er in 1934 al 212 verkocht. De economische crisis liet zich echter voelen en de verkoop viel praktisch stil – ook nu lezen we weer in de notulen: “bij vele gezinnen is de toestand zorgwekkend” (1932); “de inning der huurgelden is een zeer delikate kwestie geworden” (1933) en “de inning der huurgelden heeft grote krachtinspanningen geëist” (1936).

De oorlogsjaren brachten een onderbreking in de bouwactiviteiten, en de mobilisatie, de vlucht en de krijgsgevangenschap waren zeer bepalend voor de huurachterstal. Tijdens de maanden mei-juni-juli 1940 betaalde niemand huurgelden. In 1942 bedroeg de globale huurachterstal 95.306 Belgische frank.

De bouw boomt na de oorlog
Vrij snel evenwel na de oorlog hernam het bestuur zijn taak.
In 1950 werden nogmaals 26 woningen gerealiseerd in de Tuinwijk, nl de “Blok 26” op de hoek van de toenmalige Sportpleinstraat, de Sinterklaasstraat en de Grevensmolenweg.
In 1953 werd de bouw voltooid van 63 woongelegenheden op gronden aan de Halmaalweg. Ook hier werden er weer 4 winkelhuizen gebouwd. Deze Halmaalwijk werd gerealiseerd door de aannemer nv Constructo-Limburg uit Sint-Truiden. In deze wijk werden ook de eerste 4 “duplex-woningen” gebouwd.
Een volgende wijk ontstond enkele jaren later rond de Koekesteeg. Hier werden in 1955 in totaal 122 woningen (waarvan weer 4 winkelhuizen) gebouwd, nl. de Koekewijk. In deze wijk werden toen al de eerste 6 woningen, specifiek voor senioren, gebouwd. Met de bouw van de Koekewijk bedroeg het aantal gebouwde woningen meer dan 500.

In de jaren 1963-1965 werd de wijk Kleine Brede Akker gerealiseerd: 151 huurwoningen en 31 koopwoningen. In 1968-1970 werd de wijk Grote Brede Akker gebouwd: 145 huurwoningen en 75 koopwoningen. In deze wijk werden ook een 8-tal woningen aangepast voor rolstoelgebruikers voorzien. In 1970 werd de 750-ste woning gebouwd en de 400-ste woning werd verkocht

Belangrijke data waren vervolgens:
1971: meer dan 1.000 woningen gebouwd
1973: verkoop van de 500ste woning
1980:1250^ste woning gebouwd
De jaren 1981-1990 kenmerkten zich tevens als de jaren waarin de bouw van sociale woningen een absoluut dieptepunt kende omwille van gebrek aan financiële middelen.
1991: de 700ste woning werd verkocht – er waren eind 1991 nog 623 woningen verhuurd. Ondertussen werden de activiteiten van de bouwmaatschappij uitgebreid naar de buur- en fusiedorpen.
1998: 1.750 sociale woningen gebouwd
Einde 2009 waren er meer dan 1.400 woningen verhuurd
Oktober 2011 heeft de huisvestingsmaatschappij 2.268 woningen gerealiseerd. Hiervan worden er nog 1.458 verhuurd.
In 2019 heeft de bouwmaatschappij 2.457 woningen gerealiseerd in Groot-Sint-Truiden, Gingelom en Nieuwerkerken. 2021: honderdjarig bestaan van de bouwmaatschappij en van het Nieuwe Sint-Truiden en tevens van de wijk Nieuw-Sint-Truiden, die meer inwoners telt dan eender welk kerkdorp van de stad.