Nog tot half november loopt de tentoonstelling Sweet Devotion in Museum De Mindere in hartje Sint-Truiden. Het gaat daarbij om de expositie van honderden devotieprentjes. Het museum wil zo de bezoeker oog in oog doen staan met de leef- en gevoelswereld van onze voorouders. Naast de eeuwenoude klassieke prentjes werden er vanuit gans Vlaanderen meer dan 240 kunstwerkjes ingestuurd. Maar liefst drie Limburgse werkjes belandden in de top 5. Een ervan is van de hand van Truienaar Ben Onkelinx.
De eerste devotieprentjes dateren al van de 13e eeuw. De ontwerper bleef meestal onbekend. Achter wat in de volksmond ‘beelekes” werd genoemd schuilt vaak een heel verhaal. Mijn eigen grootmoeder zaliger kon niet genoeg krijgen van de devotieprentjes van de heiligen en andere tafereeltjes uit de godsdienst van de voorbije eeuwen. Het museum stelt uit de meer dan 3.500 devotieprentjes die het bewaart een fascinerende selectie oude devotieprentjes tentoon, en koppelde er een kunstwedstrijd aan. Truienaar Ben Onkelinx(48) ging graag in op de uitnodiging om mee te doen. De opdracht: maak een kunstwerk op het formaat van een devotieprentje, en creëer een eigentijdse versie. Ben Onkelinx vertelt: “Ik ben een doener. Geef mij een opdracht en ik zet me er aan. Zo is dat hier met de wedstrijd van de Mindere ook gegaan. Ik ben niet zo gelovig opgevoed, maar de christelijke symboliek was wel aanwezig in het ouderlijk huis.”
Ben blijft er bescheiden bij en ziet zichzelf niet als kunstenaar. “Mijn job is grafisch vormgever bij Doublegum in Sint-Truiden. Het zijn andere tijden maar als je goed kijkt naar die oude prentjes dan voel je dat daar goed is over nagedacht. Grafische vormgeving is toch een vak apart. Hoe zet ik iets? Welk gevoel wekt dat op ? Hoe komt dat over? Reken maar dat ze daar eeuwen geleden ook al mee bezig waren.”
Me, myself and I
“Ik kwam snel op een idee”, vervolgt Ben zijn verhaal. “Hoe zit het met de devotie naar onszelf toe? Bij sommigen zie ik veel hoogmoed en gaat die zelfverheerlijking heel ver. Anderen zijn dan weer zeer bescheiden. Hoe zit het bij jou en bij mij? Welk beeld hangen we op van onszelf? Vluchten we van onszelf? Met die gedachten ging ik aan de slag.” Ben maakte een ontwerp op zijn pc en graveerde het uit op de achterkant van een nieuwe spiegel. “Daarna heb ik de spiegel zelf verouderd, gekrakeleerd, gebroken. Het is de verzinnebeelding van de geestelijke doolhof die ons leven soms kan zijn. De spiegel wil mensen uitdagen naar zichzelf te kijken en na te gaan hoe het écht met jezelf is gesteld.” Ben gaf zijn werkje een naam die je op tweeërlei manieren kan interpreteren: ‘Weg van jezelf’.
Ook de jury zag de schoonheid doorheen de eenvoud van Ben’s kunstwerkje. “De kunstenaar houdt zijn toeschouwer een (gebarsten) spiegel voor en toont zich daarbij kritisch voor de huidige tijdsgeest”, aldus de jury. “We leven vandaag in een maatschappij waar het online imago van mensen aan belang wint. Instagram filters zorgen voor de perfecte fot met likes als resultaat voor wie vooral zichzelf aanbidt. Devotie op zijn kop. Maar je spiegelbeeld verandert daarbij niet natuurlijk … boeiend werk.” Nog volgens de jury vormt de gebroken spiegel een prachtige metafoor voor onze huidige ‘selfie’ maatschappij. “Velen beschouwen zichzelf als het ultieme devotieprentje, er wordt gehunkerd naar aandacht, maar hoevelen durven ook daadwerkelijk in de spiegel te kijken? We vinden dit werkje zeer sterk in zijn eenvoud”, besluit de voorzitter.
- Sweet Devotion – Over heiligenprentjes van vroeger en nu
- Museum De Mindere, Capucienessestraat 1, Sint-Truiden
- Vrije toegang tot de expositie langs de ingang van de kerk, nog tot 15 november 2022
- Open van dinsdag tot en met zaterdag tussen 10 uur en 12.30 uur, en van 132 uur tot 17 uur. Op zon- en feestdagen tussen 14 uur en 17 uur. Maandag gesloten
Foto’s © Rudi De Cock en Museum De Mindere