In functie van de opvang van Covid-19-patiënten besliste de federale overheid midden maart om in de ziekenhuizen alle niet-dringende ingrepen en consultaties uit te stellen. Op 4 mei werd die maatregel opgeheven. Vanaf dan startten de ziekenhuizen mondjesmaat terug hun normale activiteiten op. Tijdens de coronacrisis liepen de dringende behandelingen en opnames wel door. Via een eerste algemene bevraging brengt Zorgnet-Icuro nu in kaart hoe fors de normale activiteit in de algemene ziekenhuizen terugliep.

De enquête toont de ziekenhuisactiviteit tijdens de eerste vijf weken van de crisis (16 maart-19 april). 36 ziekenhuizen op een totaal van 53 Vlaamse algemene ziekenhuizen namen deel. De cijfers nemen telkens dezelfde periode vorig jaar als vergelijkingsbasis. De voornaamste resultaten op een rijtje:

  • In vergelijking met dezelfde periode vorig jaar waren er 44% minder klassieke ziekenhuisopnames (opnames met overnachting). Het betreft hier de opnames van Covid- en niet-Covidpatiënten samen. 17% van de opnames waren Covid-patiënten, 83% niet-Covid-patiënten. Alle dringende activiteiten liepen door zoals bevallingen, oncologische zorg, dialyse…
  • Het totale aantal ligdagen daalde met 31%. De lagere daling van de ligdagen t.o.v. de opnames komt doordat Covid-19-patiënten langer in het ziekenhuis verblijven dan de gemiddelde patiënt.
  • Tijdens de crisis creëerden de ziekenhuizen extra capaciteit, onder meer door bijkomende bedden op intensieve zorg. Ruim een vijfde (21%) van de ligdagen op intensieve zorg gebeurde op deze nieuw gecreëerde afdelingen.
  • Als gevolg van het uitstellen van de geplande ingrepen ging de activiteit in het operatiekwartier achteruit met maar liefst 76%. 
  • De activiteit in het dagziekenhuis daalde met 61%. Voornamelijk het chirurgisch dagziekenhuis ging fors achteruit (-85%).
  • De ambulante activiteit (consultaties, beeldvorming, labo…) daalde met 67%. Bijna een kwart (23%) van de ambulante activiteit gebeurde via teleconsultatie.
  • De activiteit op de spoeddiensten daalde met meer dan een kwart (27%). Van de spoedcontacten was 27% Covid-gerelateerd.

De resultaten uit deze bevraging tonen dus een zeer sterke daling in de totaliteit van de ziekenhuisactiviteit, ook als alle Covid-gerelateerde opnames en ligdagen mee in rekening worden genomen. Dat heeft ernstige gevolgen voor de financiële situatie van de ziekenhuizen. De jaarlijkse financiële MAHA-analyse van de sector door Belfius toont al enkele jaren dat de ziekenhuizen eigenlijk nog nauwelijks financiële marge hebben; één op drie zat in 2018 in het rood. Door de forse daling in activiteit van de afgelopen weken kunnen ze te maken krijgen met ernstige liquiditeitsproblemen. In april stortte de federale overheid 1 miljard als voorschot. We verwachten dat de ziekenhuizen de daling in liquiditeit met dit voorschot de maanden mei en juni kunnen overbruggen. Aangezien de ziekenhuizen de komende maanden nog capaciteit moeten voorbehouden voor de opvang van Covid-19 en er mogelijks een tweede piek komt, zal dit voorschot niet volstaan. De overheid zal bijkomende maatregelen moeten voorzien om de ziekenhuizen te ondersteunen in deze crisis. Deze bevraging zal maandelijks herhaald worden.