Al sinds midden december werken de Belgische ziekenhuizen aan een capaciteit van 110%. Dat is nodig om alle uitgestelde zorg sinds de Covid-pandemie in te halen. Er is nog een lange weg te gaan, en dat terwijl de cijfers terug in stijgende lijn zijn. De ziekenhuizen zijn nu al een vol jaar in “overdrive”, enerzijds om Covid-patiënten op te vangen, anderzijds om de gewone zorg zoveel mogelijk in te halen. Een derde golf zou een absoluut rampscenario betekenen, voor personeel én patiënten. Ziekenhuizen en hoofdartsen vragen om de maatregelen vol te houden en niet te snel over te gaan tot versoepelingen.
Massa’s in te halen zorg
Midden maart 2020 besliste de overheid om in de ziekenhuizen alle niet-dringende consultaties, onderzoeken en ingrepen voor onbepaalde duur op te schorten. Dit om maximaal capaciteit vrij te maken voor de opvang van Covid-19-patiënten, zowel op gewone afdelingen als op intensieve zorg. Pas vanaf begin mei was er een voorzichtige heropstart van de planbare ziekenhuisactiviteit. Het aantal ingrepen op het operatiekwartier zakte in die eerste maanden naar nauwelijks een kwart van de ingrepen in een normaal jaar; de activiteit in het dagziekenhuis en de ambulante activiteiten zakten naar ca. 40%. Pas in augustus kwam de ziekenhuisactiviteit opnieuw op een min of meer vergelijkbaar niveau als in 2019.
Tijdens de tweede golf werd de planbare zorg niet radicaal stopgezet, maar – naarmate het aantal Covid-patiënten steeg – gradueel afgeschaald. Oktober toont bijvoorbeeld nog een niveau van 90% van de activiteit in het operatiekwartier, in november was dat opnieuw weggezakt naar 45%. In diezelfde maand daalde de activiteit in het dagziekenhuis naar 73%, terwijl de ambulante activiteiten slechts lichtjes daalden. Vanaf midden december 2020 konden de ziekenhuizen de reguliere zorg opnieuw, zij het met mondjesmaat, gaan opschalen.
Opnieuw stijgend aantal Covid-opnames
Op dit moment verblijven er 1748 Covid-patiënten in het ziekenhuis waarvan 362 op intensieve zorg. Alle cijfers zijn opnieuw in stijgende lijn, en dat terwijl er als gevolg van de vaccinatie significant minder opnames zijn vanuit de woonzorgcentra. Over de impact van de virusvarianten op de ziekenhuisopnames zijn er momenteel nog veel vraagtekens. Op basis van recente cijfers stellen we vast dat de ziekenhuizen als sinds medio december werken aan 110% (intensieve zorgen) en 120% (reguliere afdelingen) van hun capaciteit. Ze doen veel inspanningen om de uitgestelde zorg weg te werken. Bij elke patiënt hoort nu ook een Covid-procedure, die zorgt voor extra belasting. Die “overdrive”, die nu al een vol jaar duurt, zorgt voor heel veel druk op het personeel.
Een derde golf – en een derde keer afschalen van de gewone zorg – is een regelrecht doemscenario. De hoofdartsen en de ziekenhuizen vragen om voorzichtig te zijn en niet te snel over te gaan tot versoepelingen. We weten dat dit een moeilijke boodschap is naar de brede bevolking, dat de rek eruit is, maar dat is ook het geval voor al de mensen die in de ziekenhuizen werken. We moeten vermijden dat de belasting op de ziekenhuizen nog groter wordt, want dat zal ook nadelige effecten hebben op patiënten. Het zal ook leiden tot nog langere wachttijden voor zorg die al eens uitgesteld is. Maatregelen versoepelen en die dan kort nadien opnieuw moeten intrekken zal voor veel onrust zorgen, zowel bij bevolking als zorgverleners. We roepen het overlegcomité op om een moedige beslissing te nemen die hier rekening mee houdt.