Mijn oudste zus kreeg, toen ze klein was, vaak aanvallen van “convulsies” of stuipen. Zepperenaar Tuur Raskin wist daar een middel voor: hij bad en raadde ons ma aan om de schors van “huilentiër” in haar melk te koken. En op beeweg te gaan naar “Oetsloven”.
En het heeft geholpen. Toen ik jaren later trouwde, bleek mijn aangetrouwde oom diezelfde Tuur te zijn, maar naar de huwelijksmis kwam hij niet, in die “sirk” geloofde hij niet. Maar iets heeft toch geholpen: de “huilentiër”, het bidden of de voettocht naar “Oetsloven”.
Terug van kruistocht
De kapel van Oetsloven, officieel Oetersloven, ligt aan de oude Romeinse weg tussen Brustem en Wellen, die over de Honsberg via Ulbeek naar de Bokkenrijders loopt. Het fietsroutenetwerk brengt je er in rechte lijn naartoe.
Een onbekend edelman, men spreekt van de heer van Berlingen, die aan een kruistocht deelnam en behouden thuiskwam, heeft deze kapel, toegewijd aan Onze-Lieve-Vrouw, laten bouwen voor 1187. De kapelk werd geschonken aan de Kanunniken van het Heilig Graf van Wimmertingen-Henegouw die het in 1504 overdroegen aan de Kanunnikessen van dezelfde orde die tot 1796, toen hun klooster opgeheven werd door de Fransen, het bedehuis verzorgden. Ondertussen, rond 1466, werd de kapel en de omgeving verwoest. Raes van Heers had de prinsbisschop van Luik vervallen verklaard van de bisschoppelijke zetel, maar Filips de Goede, die Lodewijk van Bourbon steunde, stuurde een groep Picardiërs om de orde te herstellen. In de buurt van de kapel leverden beide partijen slag in 1466, en Raes van Heers verloor. De opstandelingen van Raes van Heers kregen later de naam “Gezellen van de Groene Tent”, zo genoemd naar hun tenten waarin ze overnachtten.
Na de doortocht van Raes van Heers
In 1467 werd de kapel alweer opgebouwd en toegewijd aan Onze-Lieve-Vrouw van de Zeven Weeën. In de 18de en 19de eeuw verzorgden een tiental kluizenaars de kapel: sommigen hielden er ook een school en dreven handel in koper tussen 1712 en 1885, toen de kluis afgebroken werd. Vanaf 1801 wordt de bedevaartkapel eigendom van het Bureel van Weldadigheid uit Borgloon, het vroegere O.C.M.W. of nu het Zorgbedrijf.
Het huidige gebouw is een barokke kapel die dateert uit de 17de eeuw en is een wit beschilderde baksteenbouw waarin mergelsteen verwerkt zit. Boven de korfboogdeur staat een geschilderde inscriptie op de mergelstenen gevelsteen: “O gy schoonste der Vrouwen, smeekt voor alle christenen – 1831”.
Bedevaarders maar ook ruig volk
Reeds van in de middeleeuwen kwamen er veel bedevaarders naar de kapel, boeren om Gods zegen af te smeken over hun veestapel, ouders met kinderen met gezondheidsproblemen en andere mensen die zich via Maria wilden verzekeren van een goede gezondheid.
Maar er kwam ook ruig volk over de vloer. De bokkenrijders maakten van de kapel van Oetersloven vaak een rendez-vousplaats voor de overdracht van brandgeld, maar hierover in een volgende bijdrage meer.
Maar de kapel is nog steeds het decor van een heus bluesfestival, OetslovenBlues. Dit jaar kon het festival niet doorgaan wegens corona, maar in 2021 staan ze er weer: het volgend bluesfeestje gaat op zaterdag 7 augustus 2021! Dus dit jaar jammer genoeg geen Oetslovenblues…nochtans al sedert 1998 het gezelligste festival van ’t land met enkel Belgische groepen op het podium.
Stemmige kapel
Een miraculeus beeld, naar boven geploegd door een boer of gevonden in een veldkapel aan een eik of heeft de kapel niet. Wel een pracht van een Pieta, een zittende Onze-Lieve-Vrouw met het lichaam van Jezus op haat schoot, in gepolychromeerd beukenhout van rond 1500 en buiten aan de koorgevel een beschilderd houten kruisbeeld uit dezelfde periode. De verering van de Onze-Lieve-Vrouw van zeven Weeën of Smarten, de Mater Dolorosa. Er zijn strenge regels hoe een Dolorosa wordt afgebeeld, hierdoor ze is nadrukkelijk te onderscheiden van een Piëta en van Stabat Mater. In de westerse iconografie wordt Onze-Lieve-Vrouw van zeven Smarten afgebeeld als een vrouw van wie het hart doorstoken is met zeven zwaarden. Vaak wordt ze als oudere vrouw afgebeeld, waarbij alle aandacht uitgaat naar de expressie op het gezicht. Vaak neemt Maria een biddende en berustende houding aan. Normaal draagt ze eenvoudige kleding zoals voor Joodse vrouwen geldt. In Oetersloven hebben we te maken met een piëta. Het doorboorde hart zien we boven het altaar. De zeven Weeën of Smarten zijn:
I. De voorspelling van het lijden van Jezus door Simeon (Lc. 2: 34-35);
II. De vlucht naar Egypte (Mt. 2:13);
III. Het verlies van het goddelijk Kind in de tempel (Lc. 2, 43-45);
IV. De ontmoeting met haar kruis dragende Zoon (Lc. 23:25);
V. Jezus sterft aan het Kruis (Joh.19:25);
VI. Maria ontvangt haar gestorven Zoon (Mt. 27:57-59);
VII. Maria bij de graflegging van Jezus (Joh. 19 40-42).
Ideale pauzeplekje met fabelachtig vergezicht tot in Genk
Als je de kapel binnengaat sta, je onmiddellijk voor de kaarsenautomaat, te vergelijken met een broodautomaat en kom je terecht in een rustiek barokinterieur met een gemarmerd barokaltaar met perspectieftekeningen, bekroond met een hart, doorboord met zeven zwaarden in een stalenkrans (17de à 18de eeuw), zeventien bidbanken (18de eeuw), en talrijke ex-voto’s of beloftegiften voor verkregen gunsten.
Maar als je er voorbijfietst (tussen de knooppunten 171 (Zepperen) en 149 (Wellen), na een viertal kilometer bijna op het einde van een flinke klimpartij aan je rechterkant, kom je aan dit prachtig stukje volksgeloof, de ideale plek om even op adem te komen, even tot rust te komen in de kapel, even te denken aan wat je beroert, en even te genieten van het mooiste vergezicht van Limburg met de Canadahoeve in de verte. Een plek om verliefd op te worden en dan verder te fietsen naar Ulbeek voor een frisse pint in de Bottelarij…
Het meeste volk kwam er toch toen er nog dat café op den hoek was…