Printhagen in Kortessem: geklasseerd, bewoond en gerestaureerd.

Printhagen? Ooit van gehoord? Nu dus wel. Het kasteel en de kasteelhoeve Printhagen liggen in Kortessem, aan de Printhagendreef. Rij er nu niet stante pede naartoe, want het is in privaat bezit en niet toegankelijk. Het geslacht van Printhagen leverde in de loop van de geschiedenis heel wat vooraanstaande religieuzen, tot in Sint-Truiden toe.  

De heerlijkheid bezat een eigen feodaal hof voor de lenen die van Printhagen afhankelijk waren, en een cijnshof. Printhagen had een eigen schepenbank, waarvan de leden door de heer werden benoemd.

Reeds in de 13^de eeuw war er een heerlijkheid
Het graafschap Loon was in de 13^de eeuw een puzzel van heerlijkheden. Een stukje daarvan was Printhagen, een niet onbelangrijk stukje, want het was een kleine vrije heerlijkheid met veel autonomie. Reeds in 1273 wordt ene Raso van Houte vermeld als heer van het kasteel en goed te Kortessem. Hij wordt samen in een oorkonde met Willem van Printhagen als zodanig vermeld als “bloedsbroeders. Die Willem was afkomstig van Nederland (Beek) en zijn zwager was getrouwd met Aleidis van Houte. Hij onderhield goede betrekkingen met de Duitse Orde van Alden Biesen en rond 1265 stond Gerardus enkele jaren ervan aan het hoofd. Toen Raso kinderloos stierf ging het goed naar Gerardus van Printhagen, de zoon van Willem, en vanaf toen werd het kasteel ook Printhagen genoemd. Printhagen zou komen van printe (prins of invloedrijk persoon) en hagen (omheinde heerlijke bezittingen). In 1369 werd op het domein een slotkapel gebouwd: hiervan blijft het torentje, rechts van het poortgebouw, nog over.

Acht eigenaars op 165 jaar
De familie Printhagen resideerde er tot het midden van de 16^de eeuw. Daarna kwam het in het bezit van Gerard van Cortenbach (1557) en de families van Blitterswijck (1562), de Berlo (1594, de Rheede (1619), d’Asprémont van Lynden (1640) die de kasteelhoeve het huidig uitzicht gaven, van Petersheim (1700) en de Bormans van Hasselbroeck (1722). Zo’n kasteel veranderde dus nogal vaak van eigenaar: 8 eigenaars op 165 jaar, eentje om de 20 jaar. En het stopte niet: na de Franse Revolutie kwam het in handen van de families Selys de Longchamps en in 1819 kocht Luikenaar Felix Bouhaye het kasteel en de hoeve en voegde zijn familienaam aan die van Printhagen. In 1845 was het goed 114 ha groot. Na zijn dood wordt het goed in vrouwelijke lijn vererfd en in 1888 was het al 270 hectare groot. Momenteel is het gebouwencomplex eigendom van de familie Tans, actief in de vastgoedsector (Kolmont), ook al eigenaar van Rullingen, die zorgden voor een historische restauratie van gebouwen en omgeving.

Donjon werd kasteel
Van de oorspronkelijke middeleeuwse setting bleef enkel de opperhof-neerhofstructuur bewaard. Hierbij zou het best kunnen dat de verdedigingstoren uiteindelijk kasteel werd, wat ook het vierkante torenvormig model geeft. Het blokvormig kasteel in 17^de-eeuwse Maasstijl heeft een lantaarntoren op een ster hellend zadeldak. In de 18^de eeuw gebeurden er belangrijke classicistische verbouwingen. Enkel de ramen van de bovenverdieping ontsnapten aan de vernieuwing. Het interieur is een pareltje van Luikse rococo met trap, stucwerk en schouwen.

Hoeve uit de 17^de eeuw
In het midden van de 17^de eeuw kreeg de hoeve een U-vormig grondplan. Het merendeel van de gebouwen bestaat uit een aantal 18^de en 19^de-eeuwse bedrijfs- en dienstgebouwen en een duiventil wijst nog steeds op het feit dat er toen belangrijke personen woonden, want duiven houden was een adellijk privilege. Het complex heeft een monumentaal poortgebouw dat geflankeerd wordt door het torentje. In 1986 werden kasteel en hoeve geklasseerd als monument en dorpsgezicht en ook de schuur (1908) is een pareltje van vakwerkbouw.

Relaties met omliggende adel
Printhagen heeft historische en genealogische banden met tal van andere kasteeldomeinen in Haspengouw. Onder andere met Alden Biesen, de Commanderij van Bernissem (St-Truiden), het Rood kasteel (Guigoven), Bombroek (Kortessem), Ridderborn (Vloermaalroot), Vrolingen en het klooster van Nonnenmielen in Sint-Truiden waar Elisabeth van Printhagen zelfs priorin was van 1325 tot 1339.

Printhagen is te bereiken via de deels gekasseide Printhagendreef die de kasteelsite verbindt met de laat 18^de-eeuwse Hasseltse steenweg, nu de N20, een stuk van de grote verbinding tussen Hasselt en Tongeren.