Precies vier weken geleden slaakten de Belgische ziekenhuizen een verenigde noodkreet en smeekten de premier en de minister-presidenten van ons land om drastisch in te grijpen. De ziekenhuizen zagen toen een tsunami van Covid-patiënten op zich afkomen. Ondertussen zijn we vier weken verder. Een volledige crash van ons gezondheidssysteem is net vermeden, maar wel tegen een heel hoge prijs voor de “gewone” zorgverlening, patiënten en personeel. De ziekenhuizen vragen het overlegcomité met aandrang om “verder te doen wat we nu goed doen”. De weg terug naar de gewone zorgverlening is nog bijzonder lang en zwaar.

Vier weken later
In een explosieve sfeer van besmettingen en ziekenhuizen die de toevloed van patiënten niet meer aankonden nam het overlegcomité op 30 oktober doortastende maatregelen: de herfstvakantie werd verlengd en de samenleving ging in een “lockdown light”. We zijn nu vier weken verder. Hoe is de situatie nu in de Belgische ziekenhuizen?

  • De piek van het totaal aantal Covid-patiënten was op 3/11. Toen lagen er 7485 patiënten in onze Belgische ziekenhuizen (t.o.v. 5759 op de piek in de eerste golf);
  • De piek van het aantal Covid-patiënten op intensieve zorg was op 9/11. Toen lagen er 1474 patiënten op intensieve zorg (t.o.v. 1285 IC-patiënten tijdens de eerste golf);
  • Op 25/11 lagen er in totaal 4570 Covid-patiënten in de Belgische ziekenhuizen, waarvan 1071 op intensieve zorg. Er worden nog elke dag gemiddeld 270 mensen met Covid-19 in onze ziekenhuizen opgenomen.
  • Er sterven elke dag nog meer dan 150 mensen aan de gevolgen van het virus.

De lange weg terug
Het gaat dus de goede kant uit, en de dalende trend lijkt zich door te zetten. In de eerste golf waren er een maand na de piek nog altijd om en bij de 500 patiënten op intensieve zorg, en dat bij een complete lockdown. Het aantal patiënten in de tweede golf lag echter duidelijk fors hoger dan in de eerste, wat maakt dat de weg terug ook langer zal zijn. Zelfs bij dalende besmettingen aan hetzelfde ritme zal het tot ver in 2021 duren vooraleer het aantal patiënten op intensieve zorg naar een beheersbaar niveau is gedaald.

De druk op de ziekenhuizen blijft dus heel erg hoog. Het lijkt alsof het hoogste alarmniveau voor de burgers alweer ergens ver in ons bewustzijn is weggestopt. Maar de ziekenhuizen opereren vandaag nog wel degelijk in crisismodus. Al sinds de tweede helft van oktober is de reguliere zorg stap voor stap “afgeschakeld”. Afdelingen die anders normale patiënten opvangen, zijn nu Covid-afdelingen. Operaties en behandelingen zijn uitgesteld; patiënten wachten. Uitgestelde zorg zorg die vier weken geleden niet dringend was, is dat nu wel. Het is duidelijk dat de gezondheidszorg voor dat “uitstel” een prijs zal betalen. Pas als de druk nog verder afneemt, kunnen de ziekenhuizen voluit starten met de “inhaaloperatie”. Ook dat wordt voor het personeel een nieuwe zware opdracht.

Zelfs in het allerbeste scenario van dalende cijfers wacht de ziekenhuizen de komende maanden een loodzware taak. Met scholen die open zijn en een winter voor de deur, is het geen goede optie om de teugels te vieren. Onze zorg, en vooral ons zorgpersoneel, kan dat gewoonweg niet aan. De financiële waardering was zeker een opsteker voor hen, maar we helpen onze zorgverleners en de andere wachtende patiënten het meest door dit nog een tijd vol te houden. En laat ons ook de eerste lijn en de woonzorgcentra niet vergeten. Alle gezondheidswerkers hebben het bijzonder zwaar gehad. De Belgische ziekenhuizen vragen het overlegcomité om vasthoudend te zijn en verder te gaan op de ingeslagen weg. Of om het met de woorden van Steven Van Gucht te zeggen: “Wat we nu doen, doen we goed. Het is zaak om nu vol te houden”. Elke andere keuze betekent een belasting erbij voor de Belgische ziekenhuizen en een verhoogd risico voor de volksgezondheid van de burgers.