eAls via de rotonde en de grote parking het Openluchtmuseum betreedt, dan stap je door een groot stuk Heers. Opgeofferd aan de verbreding van de Luikersteenweg en de Nieuwe steenweg, de weg van Sint-Truiden naar Luik en van Waremme naar Borgloon. Daar moest de Hoeve Missotten in 1956 verdwijnen voor asfalt en beton. Da familie Missotten schonk ze aan het openluchtmuseum.

gouverneur_roppe_portretfoto_hbvl-001-19820226_1Dat Zuid-Limburg en zeker Heers zo goed vertegenwoordigd zijn in Bokrijk heeft zeker te maken met de toenmalige gouverneur, Louis Roppe, zoon van Jozef Jan Roppe, de burgemeester van Heers, en stichter en behoeder van het Openluchtmuseum tijdens zijn mandaat als gouverneur van 1950 tot 1978 toen hij om gezondheidsredenen ontslag nam. Hij was toen 64 en vier jaar later zou hij overlijden.

1-43Afgebroken voor nieuwe Luikersteenweg
Het verhaal van de Hoeve Missotten is typerend voor de manier waarop indertijd met het historisch erfgoed werd omgesprongen. In de weg, weg ermee, terwijl je nu 100 toestemmingen zou moeten verzamelen om een dakpan te verleggen. Maar de verbinding tussen Brussel en Luik was voor de industrie en de politiek van levensbelang.

Van woning van de schout tot baancafé
De winning werd gebouwd tussen 1766 en 1781 op het kruispunt van de twee wegen. De 104332906_2555673481350304_1553992166706546124_o3-23monumentale poort en het woonhuis dateren van 1774. In het gichtregister lezen we dat van 1781 tot 1787 het goed bewoond werd door Theodoor Jansis, schout van Heers, maar na de Franse Revolutie verliest men elk spoor van hem. Op 14 oktober 1821 wordt J.L.M Ramaeckers de eigenaar via een verkoop door de rechtbank van eerste aanleg te Hasselt. Een zekere Gilissen baatte er gedurende 20 jaar een “cabaret” uit, een plaats waar doortrekkende reizigers stopten en iets ging drinken of eten en de paarden te drinken kregen, vastgemaakt aan ringen in de muren. De eerste baancafés dus! En zo waren er nog in Heers: café Den Tram bij Tinneke, Café Dirix op het kruispunt, cabaret Klaetstoot, cabaret Brône (boven op de steenweg richting Luik) en cabaret-afspanning Gilissen op het kruispunt. De Luikersteenweg was al voor de geboorte van België een oord van drinken en leute. Over andere activiteiten hebben we geen bewijzen!

missotten-henckaerts

De familie Missotten-Henckaerts

missotten-peeters

De familie Missotten-Peeters

Café werd boerderij
In 1843 werd de hoeve eigendom van Antoine Modave, burgemeester van Heers en van zijn zuster Marie-Thérèse, gehuwd met Hendrik Henckaerts en zij werden er de eerste landbouwers. Die familie was ook de oudste pachter van de kasteelhoeve van Heers. Het goed werd een paar keer vererfd aan Lambert Henckaerts-Modave (1858), aan Antoine Missotten-Henckaerts (1875), aan Jos Missotten-Peeters (1898) en tenslotte aan Constant Missotten-Vanvinckenroye en zijn zoon Jozef Missotten-Lippens. Het was Constant die het goed aan Dr. Weyns, conservator van het Openluchtmuseum schonk. De stenen verhuisden wel naar Bokrijk, maar de namen als “Liebens Hoef”, “Gilissen Cabaret”, “Bij Modave” of “Bij Missotten” bleven in Heers.

Betaald in natura

bokrijk-ingang-museum

Rond 1900 werkten er op deze vierkanthoeve 10 knechten. Men had 30 paarden, evenveel koeien en varkens en men bewerkte meer dan 100 ha akkerland. De inwonende knechten, meiden en herders waren nog jong, de allerjongsten ongeveer 10 jaar en ze traden meestal uit dienst net voor hun huwelijk. Ze werden grotendeels betaald in natura: voeding, onderdak, kleding… De bestbetaalde knecht was de paardenknecht die verantwoordelijk was voor de paarden en hun inzet regelde waar nodig bij het ploegen, transport met paard en kar of de koets om naar de mis te gaan. Paarden waren trouwens het kostbaarste bezit van een boerderij.

 

De schout was niet geliefd
Theodoor Jansis, de eerste bekende bewoner van Hoeve Missotten, was schout. Een schout was de lokale vervanger van de “heer” voor gerechtelijke en bestuurlijke zaken. Zijn taken konden nogal eens verschillen naargelang tijd en plaats. Hij stond ook in voor het innen van cijnzen of belastingen en toezien op de naleving van de wetten. Niet elk dorp had een schout: soms deed een schout meerdere dorpen in de omgeving aan. Als dienaar van de adel was het niet abnormaal die hij van de aardbodem verdween in een de tijd van de Franse Revolutie en overheersing hier, toen jacht gemaakt werd op adel en clerus als de profiteurs van het oude bestuur, het Ancien Régime.

minolta-dsc

Maar van alle 18de-eeuwse gebouwen die onder de sloophamer gingen ten koste van een goede verbinding tussen Brussel en Luik, is het wel Hoeve Missotten die, dankzij de alertheid van Constant Missotten, dr Weyns en Gouverneur Roppe, de beeldenstorm overleefde en een nieuw leven begon in Bokrijk.