De tijd dat iedereen wist dat het de heilige Trudo was die zijn naam aan Sint-Truiden gaf, en dat iedereen ook wist wie Trudo was en wat hij betekende voor de stad, is erg lang geleden. Door de fusie van gemeenten kwamen er plots eens zoveel Truienaren bij, en de migratie deed de rest. Voor al diegenen voor wie Trudo een grote onbekende is, hier een les “Trudo voor dummies”
Bijna 1.400 jaar geleden, in 628, werd in Sarchinium, Zerkingen, het huidige Sint-Pieter, een zoon geboren. Over zijn vader is niet zoveel geweten hebalve dat hij Wicbold (vandaar de gemeente Webbekom) zou geheten hebben, maar hij was de zoon van een adellijk geslacht, nauw verwant met de Merovingers en Karolingers en dus familie van Karel de Grote. Zijn moeder was de Heilige Adela, begraven in Zelem. Het was Sint Remaclus, vaak residerend in Zepperen) die hem naar Metz stuurde om er voor priester te studeren. Daar offerde hij gans zijn bezit aan op. Hij ontving er de wijding uit handen van bisschop Clodulfus. Nu trok hij predikend door Limburg en Brabant; hij stichtte eerst een klooster in Brugge; vervolgens begon hij in 660 een kloostervestiging op zijn eigen landgoed Zerkingen dat hij aan de bisschop van Metz geschonken had.
Twee bazen in de stad
Sint-Truiden was een tweeheerlijkheid, een stad met twee bazen: van de ene kant een civiele baas, de prinsbisschoppen van Luik, en een religieuze baas, de bisschop van Metz. En de stad was ook in twee verdeeld, aan de ene kant van de grens, een zouw (sloot of goot) waarvan de Zoutstraat nog een overblijfsel is, was de abt baas, aan de andere kant de stad het stadsbestuur van de prinsbisschop. En dat waren niet steeds de beste vrienden.
Trudo stierf in 693, maar Sint-Truiden werd pas Sint-Truiden na 1100. Toen was de abdij groot en rijk geworden want na zijn dood begon het mirakels te regenen in de stad: een lamme kon weer lopen, een melaatse werd genezen, een blinde kon weer zien, dieven kwamen weer op het rechte pad, hij temde een wild zwijn en aan zijn voeten ontsproot plots een waterbron, in scène gezet door de monniken omdat de “commerce” niet meer ging. Want een heilige die veel mirakels doet is een trekpleister. Vandaag hebben we Shop & the City voor stadsmarketing, vroeger had men Trudo om veel vreemd volk naar de stad te lokken, en daar zijn vele Truienaren wel mee gevaren.
De stad werd groter en groter, samen met de abdij die metterdag rijker en rijker werd, met bezittingen over heel het land en een abt die zich liet soigneren als een prins met kastelen en buitenverblijven. Want Trudo bracht goed op! In de 15de eeuw werd het volgend lied geschreven:
‘O heilich Sint Truud van grooter weerden
die den mensen te hulpen comt up der eerden
wilt voor ons bidden , heilich sant
al zyt ghy niet bekent in Vlaenderenlant
hu heilich lichame rust int clooster te Aspergauwe
wilt ons verlossen van alle rauwe.’
Stad groeit rond Trudo
Waaraan herken je Trudo? Eigentijdse afbeeldingen zijn er uiteraard niet: alle heiligen lijken een beetje op mekaar. Hoe kan je dan de ene van de andere onderscheiden? Door zijn of haar attributen. Trudo wordt meestal afgebeeld met in de ene hand een staf en in de andere hand een abdijkerk op schaal. Die herkenbaarheid was belangrijk voor de citymarketing, ook al bestond het woord toen nog niet. Feit is dat Sint-Truiden het centrum van Haspengouw werd, met een zeer grote markt, talloze kerken en andere kloosters, vele refugiehuizen (vluchthuizen en depots) van andere kloosters en abdijen, het middelpunt van de handel, een bloeiende stad met een zeer sterke omwalling, tot Lodewijk XIV hier passeerde. De wallen ruimden de plaats voor de vesten maar het handelscentrum bleef. Sint-Truiden werd en bleef de hoofdstad van Haspengouw, het epicentrum van de fruitteelt.
Zevenjaarlijkse feesten
En waarvoor wordt de Heilige Trudo dan vereerd? Elke heilige heeft zo zijn specialiteit. De Heilige Rita voor de hopeloze gevallen, Sint-Lutgart voor de blinden, zwangere vrouwen en de Vlaamse Beweging. En de H. Trudo, die heeft de hoede over de fruittelers op zich genomen. En die hebben al wat mirakels nodig gehad.
Voor de echte Trudo-onkundigen: Trudo wordt ook gevierd. Jaarlijks op zijn feestdag, 23 november. Maar om de zeven jaar speciaal met de Zevenkaarlijkse Trudofeesten. Dat is een typische manier van verering in de regio Maas en Rijn. Er zijn er tien: de Zevenjaarlijkse Virga Jessefeesten in Hasselt (eerste keer 1682, volgende 2024), de Zevenjaarlijkse Kroningsfeesten in Tongeren (eerste keer 1890, volgende 2023), de Zevenjaarlijkse Trudofeesten in Sint-Truiden (eerste keer in 1893, de 1200ste verjaardag van het overlijden van Trudo, volgende 2026), de Zevenjaarlijkse Sint-Remaclusfeesten in Stavelot en de Septenales in Hoei. In het buitenland zijn er de Heiligdomsvaarten in Beersel, Maastricht en Susteren in Nederland en in Aken en Kornelimünster in Duitsland.
Geen stoet, wel openluchtspel
In 2019 stapte men in Sint-Truiden af van de traditionele optocht waarbij wijken en deelgemeenten mekaar proberen de loef af te steken in het presenteren van een thema. Toen werd Trudo geëerd met een fantastisch openluchtspel met honderden deelnemers en duizenden toeschouwers op de Grote Markt: Trudo en Amélia. Sinds de brand in de abdij huist de Heilige Trudo in de catacomben van Brustem Poort. In alle rust en weg van de drukte, vervult Trudo hier zijn verplichtingen als beschermer van de stad. Zijn rust wordt ‘verstoord’ door Amélia, een klein meisje uit het vluchtelingencentrum, die het feestgedruis volgde en zo bij Trudo belandt. Hij neemt haar mee op een magische tocht doorheen zijn verhalen over hem en zijn Sint-Truiden.
De Trudofeesten uit de oude doos (dank aan verzameling Ilsbroux)
Klik op deze link als we (weer) wil genieten van de musical en het massaspektajkel op de Grote Markt in 2019.
Dat over het klooster in Brugge is larie.
Correcte gezschiedenis leest ge op de website van de vzw Abdij, stad en regio.