Jeuk is een taalgrensgemeente op het Haspengouws leemplateau met een zacht golvend reliëf en een Truierlands dialect. In 1125 wordt Jeuk al vermeld als Gou, in 1147 als Gohe. Dat wordt Goer in 1180, Goe zes jaar later en in 1213 spraken ze van Joek. Van Gou naar Jeuk is een hele afstand, maar lijkt iets beter verteerbaar als we weten dat Jeuk net over de taalgrens Goyer heet.

knipsel-54Tot 1619 was Jeuk samengesteld uit twee heerlijkheden en dus uit twee gemeenten, waarvan als ene gemeente Klein- en Groot-Jeuk omvatte en Loons was, en als andere gemeente Hasselbroek Luiks was. Daarna werden beide heerlijkheden eigendom van het Luikse Sint-Janskapittel. In 1685 werd het aangekocht door de graaf van Duras. Het kasteel was de zetel van de heerlijkheid Hasselbroek die na 1690 in het bezit kwam van de familie Bormans de Hasselbroek.

kasteel_hasselbroek_jeukBormans van Hasselbroek
De familie de Bormans bezat Hasselbroek tijdens de 18de eeuw. In 1702 vroeg André de Bormans aan de schepenen van Jeuk hem een attest over zijn verblijfplaats af te leveren. De schepenen voldeden aan zijn verzoek en leverden hem een attest af waaruit blijkt dat hij “al passez longues années in Hasselbroek woonde”. De Bormansen pasten het kasteel in Louis XVI-stijl aan in de jaren 1770-1780. Voor deze verbouwing was het een vierkant waterkasteel te midden van boomgaarden met binnen de omgrachting een ommuurde parterretuin. Jean-Henri Bormans van Hasselbroek was de persoonlijke raadgever van de Luikse prinsbisschop Franciscus Karel de Velbrück.

url-3Sénateur Jamar
In de 19de eeuw werd het kasteel met zijn omgeving opnieuw verbouwd en uitgebreid. Ondertussen was het goed al eigendom van de familie van senator Jamar. Walthère Gérard Mathieu Jamar was de zoon van steenkoolmijnenuitbater en burgemeester van Ans-et-Glain. Hij trouwde met Anne Ghysens en waren de ouders van Emile Jamar, liberaal kasteel-hasselbroeckvolksvertegenwoordiger voor Luik. Walthère was de uitbater van mijnen in Montegnée en Luik, was provincieraadslid en liberaal senator voor het arrondissement Luik.

Geklasseerd
Het kasteel van Hasselbroek werd geklasseerd in 1974 en delen van het interieur vallen op door het indrukwekkend stucwerk. Het gebouw werd in U-vorm opgetrokken. De rechtervleugel ervan, in Maaslandse renaissance, stamt uit 1620.Het neoclassicistische centrale gebouw werd in 1770 toegevoegd en de linkervleugel was bestemd voor de dependances, een moeilijk woord voor bijgebouw dienstig als dienstgebouwen.
Het kasteel heeft nog één toren, een robuust exemplaar waar er nog een tweede van was, die echter in 1843 afgebroken werd.

3-21Mozart en Blériot
Het kasteel had in de loop der jarenbekende bezoekers. Wolfgang Amadeus Mozart logeerde er een nacht in 1763 tijdens zijn tournee, de Kozakken verbleven op het kasteel op de vooravond van de slag bij Waterloo (waar Napoleon zijn zwanenzang zong) en de sabelhouwen in de muren zijn nog steeds de stille getuigen van hun turbulent bezoek en van hun oefeningen om hun slagkracht te testen. Louis Blériot logeerde er ook een nacht toen hij met zijn vliegtuig een noodlanding maakte in de buurt. Toen motoren met een kleiner gewicht beschikbaar kwamen, was Blériot de eerste die een succesvolle eendekker bouwde: de Blériot V. Bij dit vliegtuig bevond de staart zich vóór de cockpit. Het vloog voor het eerst in 1907 maar stortte niet veel kasteel-hasselbrouck-jeuk-restauratie-4later neer en hij werkte niet verder aan dit ontwerp. Later, in 1909, zou hij de eerste vlucht over het Kanaal maken.

Restauratie
Sinds 2008 zet Charles Sagehomme zich in om dit waardevolle stuk patrimonium te bewaren via verschillende initiatieven. Het kasteel ondergaat sedert 2012 een belangrijke renovatie, maar blijft privaat bezit en bijgevolg niet publiek toegankelijk.

kasteel-hasselbrouck-jeuk-restauratie-1