Het grote secco met het Laatste Oordeel (ca. 80 m2), dat omstreeks 1490 boven de toenmalige hoofdingang van de Sint-Leonardusjerj van Zoutleeuw aan de marktzijde werd aangebracht, werd in 1873, toen de bepleistering van de kerk werd weggenomen, ontdekt.  Maar daar bleef het bij. Restauratie zou nog 150 jaar op zich laten wachten. In die tijd werden de muurschilderingen tweemaal gerestaureerd, in de jaren dertig en in de jaren negentig!

Zoals heel wat middeleeuwse muurschilderingen werden in latere eeuwen overpleisterd omdat de boodschap vaak erg cru was, vaak zelfs kritisch voor de Kerk en “niet meer modern”. Verdwenen voor het nageslacht? Neen, want net als in het Begijnhof en in de kerk van Zepperen, kwamen er in Zoutleeuwna het wegnemen van de kalklaag een schat naar boven. 

Twee restauratiepogingen mislukten omdat de kerkelijke en de burgerlijke overheden het niet eens konden geraken over de manier van restaureren. De Commissie voor Monumenten en Landschappen kon zich niet vinden in het voorstel tot harde restauratie van de kerkelijke overheid. Polarisatie van de standpunten was de oorzaak dat het restauratieproject meermaals (19e en 20e eeuw) werd afgeblazen.  

De kerkfabriek Sint-Leonardus ondernam een aantal jaren geleden een nieuwe poging. Het vooronderzoek, noodzakelijk voor een project van dit formaat, werd al een tijdje geleden door het Koninklijk Instituut voor het Kunstpatrimonium afgerond. 

Algemeen wordt aangenomen dat grote delen van een middeleeuwse kerk beschilderd waren met dezelfde didactische bedoeling, die ook alle andere kunstwerken in de kerk hadden, nl. analfabeten kennis van religie en bijbel bij te brengen. Het Laatste Oordeel was in de middeleeuwen en ook nog daarna een zeer populair onderwerp, dat de gelovige op een vrij directe wijze confronteerde met de goddelijke rechtspraak op het einde der tijden.  

Tachtig vierkante meter
Het monumentale Laatste Oordeel in de St.-Leonarduskerk is 11m 25 hoog en 7m 93 breed. De muurschildering dateert uit de vijftiende eeuw en is in lamentabele toestand
 

Bovenaan blazen vier engelen op een bazuin en melden de komst van de Opperrechter Christus, die op een regenboog zit en een wereldbol onder zijn voeten heeft. In het midden staat de aartsengel Michael met in zijn rechterhand een lans met een kruis, waarmee hij de verdoemden onder zich bedwingt en in zijn linkerhand een weegschaal waarmee hij de zielen weegt. Links stappen de uitverkorenen, die waardig bevonden werden, naar het hemelse Jeruzalem, waar zij door de Heilige Petrus bij de ingang worden verwelkomd. Rechts worden de verdoemden door angstaanjagende duivels afgevoerd naar de hel. Zij begingen één van de hoofdzonden, die aan de hand van dieren worden gesymboliseerd en die ook woordelijk worden vermeld: Hoverdich(heit) met een leeuw, Ghierich(heit) met een raadselachtig beest, Oncuys(heit) met een bok, Gulsich(heit) met een varken, Gra(m)scap met mogelijk een wolf. Nu is het monumentale werd eindelijk aan restauratie toe.  Iconografisch is het werk bijzonder interessant, omdat het heel wat elementen aan de Vlaamse Primitieven ontleent. Men gaat het werk reinigen en retoucheren. De kunstenaar zou ene Arnould de Maalder zijn, die in 1470 Leuven verliet voor Zoutleeuw.   

Eindelijk restauratie na 150 jaar
Een groot restauratieproject zal dankzij financiële participatie van de Vlaamse Overheid, de stad Zoutleeuw, de kerkfabriek Sint-Leonardus en erfgoedvereniging De Vrienden van Zoutleeuw het verdere verval van dit kostbare erfgoed verhinderen! Vlaanderen pompt 220.000 euro in de” restauratie, Zoutleeuw (stad, kerkfabriek en erfgoedvereniging) zijn nog eens goed voor 45.000 euro.
 

Zoutleeuw ligt in het hart van het Hageland te midden van uitgestrekte boomgaarden die in de lente prachtige bloesems hebben, op nauwelijks 10 minuten rijden vanuit het stadscentrum van Sint-Truiden. De Sint-Leonarduskerk met haar 2 verschillende torens, is al van ver zichtbaar en is een pracht van een 13e eeuw gebouw, deels romaans, deels gotisch. Omdat Zoutleeuw in de jaren 1500 ontsnapt is aan de beeldenstorm door de protestanten en ook de Franse Revolutie en bezetting wonderlijk overleefd heeft, is het interieur fantastisch mooi bewaard gebleven. Een bezoek aan de kerk is een must. Bovendien zijn er tijdens de weekends regelmatig beiaardspelen waardoor een natje en een droogje op één van de mooie terrassen op de markt aangenaam opgeluisterd worden.