Scholen gebruiken te weinig Europese subsidies voor gezonde voeding

Uit cijfers die Europees Parlementslid Hilde Vautmans (Open Vld) bij de Europese Commissie opvroeg, blijkt dat België één van de slechtste leerlingen van de klas is wat betreft het benutten van de Europese subsidies voor melk, fruit en groenten op school. Vautmans doet daarom een dubbele oproep aan zowel de Vlaamse regering als de scholen om de beschikbare subsidies beter te benutten. Om kinderen het belang van gezonde voeding en de rol van de landbouwsector bij te brengen, ging Vautmans daarom samen met de leerlingen van het derde leerjaar van basisschool De Letterfant Conferenceperen plukken.

Jaarlijks wordt er vanuit Europa zo’n 220 miljoen euro vrijgemaakt om kinderen en jongeren wekelijks melk, fruit of groenten op school aan te bieden. In Vlaanderen – dit is een bevoegdheid van de gewesten – heet de regeling ‘Oog voor Lekkers’. Uit gesprekken van Europees Parlementslid Hilde Vautmans en Truiens schepen van Onderwijs (Open Vld, Renew Europe) met verschillende directies en leerkrachten, bleek dat scholen niet altijd even gemakkelijk hun weg vinden naar het programma: “Vaak knelt het schoentje in de vele administratieve rompslomp en regelneverij die erbij komt kijken. Steeds meer scholen besluiten daarom om hun deelname aan het programma stop te zetten en om privé-initiatieven op te starten. Om die reden ging ik bij de Europese Commissie na hoe België het haar toegekende budget aanwendt. Daaruit bleek dat nauwelijks de helft van het toegewezen Europese budget in België wordt gespendeerd. Ik vind het betreurenswaardig dat ons land, met zo’n groot aanbod door haar veelzijdige landbouwsector, bij de slechtste leerlingen van de klas behoort als het aankomt op het benutten van de Europese subsidies van de regeling voor schoolfruit, -groenten en -melk. Dat is een trend die we ook al in de schooljaren vóór 2017-2018 in Vlaanderen konden vaststellen: de percentages niet-benutte fondsen schommelden toen ook al tussen 49% en 60%. Dat is bijzonder jammer, want een gezond, kwalitatief en evenwichtig voedingspatroon is van onschatbare waarde.”

In 2017 werden de oude schoolfruit- en -groentenregeling en de schoolmelkregeling samengevoegd tot één Europese regeling voor schoolfruit, -groenten en -melk. Dit nieuwe juridisch kader moet het efficiënter maken om de middelen aan te wenden. Ook in Vlaanderen werden ‘Tutti Frutti’ en ‘Melk op school’ vanaf schooljaar 2017-2018 vervangen door ‘Oog voor Lekkers’.

“De programma’s werden in 2017 samengevoegd om het systeem efficiënter te maken, maar ik merk nog steeds grote drempels. Die moeten worden weggewerkt zodat we de komende jaren meer scholen en leerlingen fruit, groenten en melk kunnen aanbieden. De Vlaamse regering moet hier lessen uit trekken, het systeem onder de loep nemen en vereenvoudigen. De Europese middelen zijn er, laten we ze gebruiken. Doen we dat niet, dan kunnen andere lidstaten een aanvraag indienen om onze niet-benutte subsidies in hun land te gebruiken. Daarnaast wil ik alle scholen oproepen om zich aan te melden voor het programma. Van jongs af moeten we onze kinderen goede gewoontes aanleren. Hen gezonde tussendoortjes aanbieden op school is daarin een belangrijk initiatief, want niet iedereen leert thuis gezond eten of heeft het even breed om dagelijks een stuk fruit of portie groenten aan hun kinderen aan te bieden”, besluit Vautmans.

Voor schooljaar 2017-2018 kreeg België een budget van 4.103.660 euro van Europa, waarvan amper 49% of 2.005.461 euro werd benut. Slechts 3 landen deden het dat jaar minder goed dan ons land: Frankrijk (8%), Malta (37%) en Portugal (23%). In schooljaar 2018-2019 zien we opnieuw dat slechts de helft (50%) van de Europese subsidies door België werd aangewend, deze keer goed voor 1.909.105 euro (ten opzichte van 3.794.545 euro die beschikbaar was). Toen liet ons land procentueel gezien alleen Frankrijk achter zich. In het jaar daarna, schooljaar 2019-2020, zagen we dat 46% van het totale budget door België werd gebruikt. Mogelijks heeft de coronacrisis een invloed gehad op deze laatste cijfers.

Sinds 2017 zien we ook een daling van het aantal deelnemende leerlingen en scholen aan de programma’s. Waar dat in schooljaar 2017-2018 ging over 420.089 deelnemende Belgische leerlingen verdeeld over 3844 scholen, daalde dat aantal in de schooljaren 2018-2019 en 2019-2020 respectievelijk tot 407.920 (of 2698 scholen) en 397.733 leerlingen (of 2437 scholen).

Een overzicht van alle cijfers kan hier worden geraadpleegd.

Scholen kunnen vanaf vandaag tot en met 31 oktober hun erkenningsaanvraag voor de eerste periode van 10 weken indienen. Meer info vind je hier.