In beeld rechts – De Godefiduskring van Wilderen-Duras bezoekt het graf van de 21-jarige Duitse piloot Karl Noppeney – © JL 

Donderdag 8 mei staat in het teken van de herdenking van het einde van Wereldoorlog II. In heel Limburg worden plechtigheden gehouden naar aanleiding van het officiële einde van de Tweede Wereldoorlog, precies 80 jaar geleden. In Borgloon gebeurt dat met een herdenking op het Speelhof, maar ook het recente bezoek aan het graf van de jonge Duitse piloot Karl Noppeney door de Truiense Godefiduskring toont hoe diep de herinnering aan de oorlog nog steeds leeft. Je kan dat ook voelen bij een bezoek aan het oude schooltje van het Loonse Broekom.

  • Rudi De Cock

Op 1 januari 1945 vond een tragische episode plaats in Wilderen, deelgemeente van Sint-Truiden. Tijdens ‘Operatie Bodenplatte’ – een grootschalige aanval van de Duitse Luftwaffe op geallieerde vliegvelden – kreeg de pas 21-jarige Duitse piloot Karl Noppeney de opdracht om het vliegveld van Brustem aan te vallen. “De operatie moest het Duitse Ardennenoffensief ondersteunen, maar verliep voor velen desastreus”, vertelt Johan Liesenborghs van de Godefridus Kring van Wilderen en Duras. “Zonder veel vliegervaring werd Karl richting front gestuurd. Na enkele aanvalspogingen werd hij dodelijk getroffen door Amerikaans luchtafweergeschut. Zijn toestel crashte tegen een lindeboom tussen Wilderen en Duras. Die boom – en het tragische verhaal errond – groeide uit tot een markant oorlogsmonument in het collectieve geheugen van de streek. Generaties bewoners kregen het relaas doorverteld door ouders en leerkrachten.”

Enkele weken geleden brachten Jos en Ludo Istas samen met Johan Liesenborghs namens de Godefridus Kring een bezoek aan de Duitse militaire begraafplaats in Lommel, waar Karl Noppeney samen met bijna 40.000 andere Duitse soldaten begraven ligt. “Het is een ingetogen eerbetoon aan een jonge man die, zoals zovelen, slachtoffer werd van de waanzin van oorlog”, klinkt het.

Oude schooltje van Broekom eert gesneuvelde piloot 

Donderdag 8 mei is het precies 80 jaar geleden dat de Tweede Wereldoorlog tot een einde kwam, en ook in het kleine Broekom (deelgemeente van Tongeren-Borgloon) leeft de herinnering voort. De mensen van ‘Het oude schooltje van Broekom’ hebben op eigen initiatief een bijzonder eerbetoon gebracht aan een held van ver weg, die zijn leven liet in hun dorp: Pilot Officer Albert Andrew Johnson van de Royal New Zealand Air Force. “We brachten met enkele leden van het museum-in-opbouw een bezoek aan de militaire begraafplaats van Oud-Heverlee, waar Johnson begraven ligt. Een ingetogen moment van eerbied voor een jonge man die zijn leven gaf voor de vrijheid van zovelen.” Albert Andrew Johnson werd geboren op 12 juli 1916 in Burnie, Australië, en vloog als piloot voor het 97ste Squadron van de Royal Air Force, aan boord van een viermotorige Avro Lancaster bommenwerper. Op 18 november 1943 werd hij last-minute opgeroepen om een zieke collega te vervangen voor een gevaarlijke missie richting Berlijn. “De omstandigheden waren allesbehalve gunstig”, vertellen ze vanuit Broekom. “Twee machinegeweren werkten niet, de navigatieapparatuur was gebrekkig en het toestel werd op de terugweg zwaar beschadigd door luchtafweer boven Aken. Ondanks dit alles besloot Johnson om toch nog een tweede deel van de missie te volbrengen: het uitwerpen van signaalfakkels boven het luchtruim nabij Luik. Daar sloeg het noodlot opnieuw toe. Een Duitse Flak-batterij opende het vuur en trof het toestel opnieuw zwaar. Johnson gaf zijn bemanning het bevel het vliegtuig te verlaten. Vier van hen wisten met hun parachutes te ontsnappen en overleefden de oorlog – een uitzonderlijk feit, want in 1943 keerden slechts negen bemanningsleden van het 97ste Squadron levend terug na een sprong boven vijandelijk gebied.”

Voort

Johnson bleef aan boord tot het laatst, in een ultieme poging het toestel stabiel genoeg te houden voor zijn crew. Toen hij uiteindelijk zelf sprong boven Broekom, was het al te laat. Zijn parachute kon de val niet meer voldoende afremmen. Hij kwam met hoge snelheid neer en overleefde het niet. Enkele seconden later stortte zijn Lancaster neer op het kasteel Tornaco in Voort, dat volledig uitbrandde en nooit meer herbouwd werd. Duitse bergingstroepen vonden zijn lichaam en behandelden het met respect. Johnson was 27 jaar oud. Zijn naam, zijn moed, en zijn opoffering leven voort – niet alleen in de militaire archieven van het Gemenebest, maar ook in het hart van Broekom. “Zijn verhaal zal binnenkort een vaste plaats krijgen in ons museum in ‘Het oude schooltje van Broekom’. Want ook al kwam hij van ver, zijn strijd werd ook de onze”, besluiten ze in Broekom.

8 mei

Het Speelhof in centrum Borgloon – © SD

Op donderdag 8 mei zelf komen oud-strijders, vaderlandslievende verenigingen en inwoners van Borgloon en uit de Haspengouwse omgeving samen voor een plechtige herdenking ter gelegenheid van de 80ste verjaardag van het einde van de Tweede Wereldoorlog. De ceremonie op het Speelhof in het centrum van Borgloon (foto hierboven) omvat een bloemenhulde, toespraken, en het blazen van The Last Post. De Koninklijke Muziekvereniging De Ware Vrienden uit Bommershoven verzorgt de muzikale omlijsting. “Iedereen is van harte uitgenodigd om deel te nemen aan deze betekenisvolle viering”, vertellen de organisatoren. “Het is een moment om stil te staan bij het verleden, en tegelijk te ijveren voor een toekomst in vrede. Want herinneren is niet alleen kijken naar wat was, maar ook zorgen voor wat komt.”

Praktisch

📅 Donderdag 8 mei – 80 jaar vrede
🌺 Herdenkingsplechtigheid op het Speelhof in het centrum van Borgloon – 19u30