De Kapel van de Bruine Lieve-Vrouw in Kerkom

Waar men gaat langs Vlaamse wegen
Oude hoeve, huis of tronk
Komt men u Maria tegen
Staat uw beeltenis te pronk

En het klopt nog ook. Maria heeft wat met Vlaanderen en omgekeerd. Er zijn in Vlaanderen 133 miraculeuze Mariabeelden. Een derde (44) daarvan komt uit Limburg. Vlaams-Brabant heeft 31 Mariabeelden, Antwerpen 30, Oost-Vlaanderen 15 West-Vlaanderen 13 Mariabeelden. Als we even in onze onmiddellijke omgeving kijken: Kortenbos, Helshoven, Montenaken, Kerkom, Oetsloven,… Hieraan is de contrareformatie (17de eeuw) niet vreemd, de strijd van de katholieke kerk tegen de opkomst van het protestantisme dat in Vlaanderen veld won. En Onze-Lieve-Vrouw was de ideale hemelse figuur om deze ketterij te bestrijden. Dat was trouwens de bedoeling ook van de barok.

We gingen eens kijken in Kerkom, bij de kapel van de Bruine Lieve-Vrouw. Langs de oude verbindingsweg tussen Waals-Haspengouw en Sint-Truiden tref je de achthoekige veldkapel van de Bruine Lieve-Vrouw aan, omringd door dikke bomen. Als he op de Naamsesteenweg aan de brouwerij van Kerkom naar rechts afslaat, komt je er automatisch. Je kan zelfs best je auto aan de brouwerij parkeren om achteraf het nuttige aan het aangename te koppelen. Of met de fiets een stukje Haspengouw verkennen tussen de knooppunten 185 en 186.

Ontstaan uit oude eik
De kapel zou ontstaan zijn uit de Mariaverering bij een oude eik, zoals de meeste “veldkapellen”. Er werd opgetrokken door pastoor Dionysius van Schoor in 1714 op een door het Sint-Truidense Hospitaal verworven stukje grond. Die pastoor was de neef van Lambertus van Schoor, burgemeester van Sint-Truiden en heer van Kerkom sedert 1707. Door een aantal niet uit te leggen genezingen (miraculeus in kerkelijke termen) werd deze kapen een druk bedevaartsoord.

Het is een barokke achthoekige kapen in baksteen en blauwe hardsteen met een speciaal mansardedak met leien. Ook het meubilair is overwegend 18^de-eeuws met onder meer een barokaltaar uit 1716 en het schilderij “De Aanbidding van de Wijzen” en een “aangeklede Madonna met Kind” in gepolychromeerd eikenhout, vermoedelijk uit de 16^de eeuw.

Doodgeboren kind
Het eerste mirakel gebeurde in 1721 toen een vrouw uit Velm een kindje kreeg dat echter stierf voor het gedoopt werd. Haar gebed tot Onze-Lieve-Vrouw werd verhoord en het kind werd weer “leeftig”.

Het verhaal doet ook de ronde dat in het naburige Montenaken een tyfusepidemie uitbrak. De inwoners brachten het Mariabeeld naar Montenaken, maar toen de epidemie voorbij was wilden de inwoners van Montenaken het beeld niet meer terugbrengen. Het beeld is toen maar op eigen houtje terig naar Kerkom gekomen.

Het beeld zelf zou vanzelf gegroeid zijn uit de takken van een eik. Men heeft eerst getracht op het beeld wit te verven, maar de volgende ochtend was het weer bruin. Vandaag ook de naam Bruine Lieve-Vrouw.

Mooi en rustig
De kapel ligt in een mooi en rustig parkje met verschillende boomsoorten zoals een zomereik, een linde, twee beuken, drie winterlindes en 4 zomerlindes en rustbankjes voor voorbijkomende wandelaars en fietsers. En “mooi en rustig” trekt ook guur volk aan. In augustus 2016 werd het offerblok gestolen. Over hoeveel geld het ging heeft men nooit geweten.

Het is een ideaal plekje op stil te worden, na te denken. En bovendien vind je het gebouw terug in zijn oorspronkelijke staat zoals pastoor van Schoor het 300 jaar geleden gebouwd heeft.