Een Duitser wordt abt in Sint-Truiden en gaf zijn naam aan de Jan van Xantenlaan.
Het Romeinse Xanten
De stad Xanten kan worden beschouwd als de opvolger van de Romeinse stad Colonia Ulpia Traiana, die onder andere bewoond werd door Romeinse veteranen van het nabijgelegen Castra Vetera. Deze legerplaats van een Romeins legioen speelde een belangrijke rol in de geschiedenis van Germania Inferior.
Met andere woorden, Xanten was een erg belangrijke Romeinse stad, maar werd gebouwd naast de site van de Romeinen, waardoor er van die oude Romeinse vesting erg veel bewaard is en zeker de moeite is om te bezoeken.
De Abdij van Trudo
Jan van Xanten, Jan I, geboren te Hildesheim (D.) ca. 1170, werd scholaster aan de kapittelkerk te Aken. Zijn naam heeft hij zeker gekregen van de stad Xanten, zo’n 300 km ten westen van zijn geboortestad. Hij predikte voor de kruistocht tegen de Albigenzen en voor de 5de kruistocht (1214-1216), waaraan hij zelf ook deelnam. Hij werd deken van Aken en abt in Sint-Truiden in 1223, was diplomaat en visitator en hervormer van de abdij van Stavelot-Malmédy in 1124. In cumul werd hij ook tot abt benoemd in Deutz, en dat gebeurde niet vaak. Hij realiseerde de overdracht van de abdij van Sint-Truiden van het bisdom Metz naar het prinsbisdom Luik. En onder zijn abbatiaat werd de samenstelling van het Truiens schepencollege geregeld! Hij overleed in Sint-Truiden op 24.09.1228. En hij kreeg er een laan cadeau, de Jan van Xantenlaan, als 36ste abt van de Sint-Truidense abdij. De laan loopt parallel met de expresweg, de Noord-Oostelijke omleiding. We laten voor een keer de Gesta Abbatum Trudonensium uit de 14de eeuw aan het woord, in een vertaling van dr. E Lavigne: De Kroniek van de Abdij van Sint-Truiden.
De 5de Kruistocht: de verovering van de toren van Damiate in Egypte.
De eerste abt die Jan heette
“Toen in 1222, tijdens het twaalfde regeringsjaar van Frederik II, het tweeëntwintigste van de bisschop van Luik, Hugo, abt Christiaan op 17 september overleed, richtte men tot magister Johannes van Xanten, decaan van de 0.-L.-Vrouwekerk te Aken, het verzoek om het abbatiaat van de abdij van Trudo te willen aanvaarden. De bisschoppen van Luik en Metz waren erg ingenomen met deze keuze en zij beloofden hem liefdevol hun steun in alle omstandigheden. Nederig aanvaardde hij de uitnodiging en op 1 november werd hij door de Romeinse Curie tot abt aangesteld.”
Controleur van de paus
“Op 21 november van hetzelfde jaar droeg de bisschop van Ostia kardinaal van Sint-Rufina, gezant van de Apostolische Stoel, op grond van hel gezag dat hij als legaat bezat, hem op een visitatie te gaan doen in de kloosters van Stavelot en Malmedy, zowel met betrekking tot het hoofd als tot de leden.”
Sint-Heribertus
De Heribertusabdij in Detuz (Keulen)
Ook abt van een tweede abdij
“Alhoewel in de heilige canonieke boeken wijselijk wordt voorgeschreven dat aan individuele personen slechts een enkele functie wordt toevertrouwd, gebeurt het toch herhaaldelijk dat men, rekening houdend met de bijzondere eigenschappen van personen en plaatsen en met de omstandigheden, uit uitzonderlijke gunst verscheidene kerken toevertrouwt aan eenzelfde persoon. “Vandaar volgende beslissing: omdat wij u het abbatiaat van de H. Heribertus te Deutz (nu Keulen) hebben toevertrouwd, maar ook niet zouden willen dat ten gevolge van die opdracht de abdij van Sint-Trudo enig nadeel zou ondervinden op wereldlijk of geestelijk gebied, staan wij u toe de abdij en haar bewoners zou besturen als abt en dat u er de volle verantwoordelijkheid zou dragen in het beheer van tijdelijke en geestelijke goederen. Gegeven te Siegburg, op 14 februari. In het jaar 1226 stichtte de zalige Franciscus de Orde van de Minderbroeders.”
Sint-Truiden verhuist van Metz naar Luik
“In het jaar 1227 verwierf het Luikse kapittel door een officiële ruil, tegen afstand van een eigen goed van Sint-Lambertus, het recht dat de Kerk van Metz uitoefende binnen het bisdom Luik, namelijk over de helft van de stad van Sint-Trudo met volle heerlijke rechten en rechtsmacht en over de overige dorpen die over de Maas gelegen waren, met alle inwoners, zowel edelen en geestelijken als leken en elk recht dat zij bezat in de abdijen binnen het bisdom Luik. Deze ruil werd bekrachtigd door de aartsbisschoppen van Trier en Keulen, door paus Gregorius, door Hendrik, graaf van Holland, door de koning van Alemannia en door de bisschoppen van Metz en Luik met hun kapittels.”
Ook de politiek werd in de stad “afgesproken”
“In datzelfde jaar bevestigde de bisschop van Luik, Hugo, dat in de stad van Sint-Trudo voortaan alles zou geregeld worden door de beslissing van veertien schepenen, van wie zeven van de bisschop, zeven van de abt. Wanneer in de toekomst een schepenplaats vrij kwam, dan waren de overblijvende schepenen gemachtigd binnen de veertig dagen een geschikt persoon tot schepen te verkiezen. Indien zij evenwel zouden nalaten iemand binnen de vastgestelde termijn te verkiezen, dan mocht bisschop of abt, naar gelang de weggevallen schepen een van zijn mannen was, er een aanduiden.”
Jan van Xanten overleed op 22 september 1228 na een abbatiaat van nauwelijks 6 jaar, een van de kortste in de geschiedenis van de abdij.
